woensdag 13 oktober 2010

Hans Beerekamp van de NRC 6

Nogmaals de woorden van de NRC televisie-recensent Hans Beerekamp:

waarom kon het discours van de neoliberalen zo oppermachtig worden? Je zou toch minstens enige woorden moeten wijden aan het wegvallen van het verschil tussen een eerste, tweede en derde wereld, en de onmoglijkheid om daarna op de oude voet door te gaan.



Wat bedoelt hij met de bewering:


Je zou toch minstens enige woorden moeten wijden aan het wegvallen van het verschil tussen een eerste, tweede en derde wereld, en de onmoglijkheid om daarna op de oude voet door te gaan.


Dit is een cryptische zin, daarom ben ik gedwongen zijn stelling te interpreteren. Ik denk dat Beerekamp bedoelt dat het wezenlijke verschil tussen de eerste en derde wereld is 'weggevallen. Maar zo zondermeer gesteld lijkt me dit een onjuiste bewering, want recentelijk is het aantal mensen in de derde wereld dat elke dag weer honger lijdt de 1 miljard gepasseerd. Bovendien leeft tenminste drie miljard mensen op aarde onder de armoedegrens. Beerekamp's bewering is in zijn algemeenheid dus apert onjuist, tenzij hij serieus van de gedachte uitgaat dat wij in de eerste wereld opgescheept zitten met dezelfde werkelijkheid als de mensen in de derde wereld.


Kortom, er bestaat een wezenlijk verschil tussen de eerste en derde wereld en is het niet bestaande 'wegvallen' van het verschil tussen 'een eerste, tweede en derde wereld' geen argument voor het feit dat 'de neoliberalen zo oppermachtig' zijn geworden. Het kan zijn dat de NRC-recensent bedoelt dat steeds meer werk door de westerse concerns met steun van de politici wordt overgeheveld naar de lage lonen landen, en dat daardoor op die manier 'de neoliberalen zo oppermachtig' zijn geworden, en dat de westerse burger zich moet aanpassen aan de totalitaire macht van de door opportunistische politici gesteunde multinationals. Maar dan is de vraag waarom hij van mening is dat dit moet. Ik zou zeggen: namens wie spreekt Beerekamp wanneer hij stelt dat we niet 'op de oude voet' kunnen doorgaan? Ik zou juist willen benadrukken dat als de burger in het westen in dezelfde positie van onmacht is komen te verkeren, zoals Beerekamp lijkt te suggereren, we daartegen moeten knokken en dat wij juist er voor moeten zorgen dat wij de nieuwe neoliberale werkelijkheid vernietigen in plaats van deze te accepteren. En dat we dus de positie van de derde wereldbewoner moeten verbeteren in plaats van onze eigen positie te verslechteren, waardoor er nu sprake is van 'het wegvallen van het verschil tussen een eerste, tweede en derde wereld'.


U ziet, drie korte zinnen die veel meer vragen oproepen dan antwoorden geven. Dat kan niet, een recensent is geen samensteller van een kruiswoordpuzzel.


Even als achtergrond:


De Amerikaanse socioloog C. Wright Mills typeerde ons op technologie berustend economische model als 'rationalisme zonder rede'. In de jaren zestig schreef hij: 

De machthebbers verschaffen de opinies en de middelen waarmee die gerealiseerd kunnen worden. Mensen bestaan in de mediamarkten alleen als massa; hun acties verlopen parallel omdat hun opinies parallel verlopen, en hun opinies zijn parallel omdat ze alle uit één bron afkomstig zijn: die van de media. [...] De mensen zijn, zelfs als ze handelen, meer toeschouwers dan medespelers. Het publiek van de massamaatschappij handelt bij acclematie, bij plebisciet. Passief staat het toe, actief klapt het in de handen. Het is geen handelen dat uit eigen, autonome beslissingen of initiatieven voortkomt; het is geconditioneerde reactie op gecontroleerde stimuli die van het centrale beheerapparaat uitgaan. Omdat het publiek van de massamaatschappij markt voor de media en geactiveerde massa is geworden, is de discussiefase van het proces van opinievorming vrijwel uitgeschakeld.

C. Wright Mills toonde gedocumenteerd aan dat 

het doel van de opinie-organisatoren [is] om de bevolking in een voortdurende staat van emotionele onderworpenheid te houden... Immers, als het maar eenmaal gelukt is om een mentaliteit van volgzaamheid en gehoorzaamheid te kweken, is het niet moeilijk meer om de mensen te doen geloven en te doen voelen wat men maar wil... hun opinies zijn parallel omdat ze alle uit 1 bron afkomstig zijn: die van de media.


Nu jij weer Beerekamp.

2 opmerkingen:

Sonja zei

Off topic, alleen in de Belgische krant : Palestijnen vragen duidelijke omschrijving van Israëlische grenzen

Uitstekend!

AdR zei

Eerste, tweede en derde wereld schuiven wel in elkaar. De VS illustreren dat duidelijk zat. Maar zo bedoelt hij het niet.
En dat honger geen nieuws is, is betrekkelijk als ik zo vrij mag wezen. (Hee, ook via Het Laatste Nieuws).