maandag 6 oktober 2008

Sheila Sitalsing van de Volkskrant 2

Sheila Sitalsing in het midden.

Een tijdje geleden schreef ik op deze weblog het volgende:

'Via soaps en gespreksprogramma’s wordt de ideologie van de markteconomie soepel overgebracht. Dit verzin ik hier niet ter plaatse, maar is een feit dat al in de eerste helft van de vorige eeuw wetenschappelijk uitgewerkt werd door Edward Bernays, een neef van Sigmund Freud en de ‘grondlegger van de public relations,’ wiens handboek als de bijbel van de pr-industrie werd gezien. Bernays stelde het volgende: ‘"If we understand the mechanism and motives of the group mind, is it not possible to control and regiment the masses according to our will without their knowing about it? The recent practice of propaganda has proved that it is possible, at least up to a certain point and within certain limits." (Propaganda, 2005 ed., p. 71.) He called this scientific technique of opinion-molding the "engineering of consent."'

In de ogen van Bernays en de Amerikaanse elite, voor wie hij werkte, zou de democratie in chaos eindigen als mensen niet constant en via alle beschikbare kanalen verteld werd wat belangrijk is en wat niet, hoe ze zich moeten gedragen en hoe niet, wat de normen en waarden van een kapitalistische samenleving zijn en wat niet. Het spreekt voor zich dat daarmee de belangen van allereerst en vooral de economische en politieke elite worden gediend. Bernays was ervan overtuigd dat de rijken zich moesten concentreren op ‘regimenting the public mind every bit as much as an army regiments the bodies of its soldiers.’ De Amerikaanse hoogleraar Noam Chomsky schreef over hem: ‘Bernays was drawing from his experience in Woodrow Wilson’s state propaganda agency, the Committee on Public Information. “It was, of course, the astounding success of propaganda during the war that opened the eyes of the intelligent few in all departments of life to the possibilities of regimenting the public mind,” he wrote. His goal was to adapt these experiences to the need of the “intelligent minorities,” primarily business leaders, whose task is “The conscious and intelligent manipulation of the organized habits and opinions of the masses.” Such “engineering of consent” is the very “essence of the democratic process,” Bernays wrote shortly before he was honoured for his contributions by the American Psychological Association in 1949. The importance of “controlling the public mind” has been recognized with increasing clarity as popular struggles succeeded in extending the modalities of democracy, thus giving rise to what liberal elites call “the crisis of democracy” as when normally passive and apathetic populations become organized and seek to enter the political arena to pursue their interests and demands, threatening stability and order. As Bernays explained the problem, with “universal suffrage and universal schooling,… at last even the bourgeoisie stood in fear of the common people. For the masses promised to become king,” a tendency fortunately reversed – so it has been hoped – as new methods “to mold the mind of the masses” were devised and implemented.’ Een dergelijke 'engineering of consent´ was volgens Bernays juist de ´essence of the democratic process.´

Daarbij was ´controlling the public mind´ van eminent belang voor de rijken en machtigen om het volk in het gareel te houden en in de juiste richting te laten marcheren. Het belang van propaganda begreep ook Sam Zemurray, die uitgestrekte bananenplantages bezat in Midden Amerika. Eerder al had hij een staatsgreep in Honduras gefinancierd om de president ten val te brengen, aangezien die erop had gestaan dat de rijken belasting betaalden over hun grondbezit en zich ook nog eens de Hondurese wet zouden houden. Begin jaren vijftig van de vorige eeuw werd Bernays door Zemurray ingehuurd om de democratische regering van Guatemala ten val te brengen omdat die van plan was grote stukken ongebruikt land van het concern van Zemurray, United Fruit, te confisqueren om het onder de arme boeren te herverdelen. Bernays adviseerde zijn client om ogenblikkelijk een mediahetze te starten. 'I have the feeling that Guatemala might respond to pitiless publicity in this country,' zo verklaarde hij later trots. Onder andere via een perscampagne werd de democratische regering afgeschilderd als communistisch. Tegelijkertijd werden prominente Congresleden bewerkt en tenslotte viel de regering dankzij een CIA-complot. Het gevolg was dat er een meedogeloze drie decennia durende oorlog burgeroorlog ontstond waarbij tenminste 200.000 doden vielen. 93 procent werd vermoord door het leger, de doodseskaders en andere door de VS opgeleide gangsters, aldus een officieel overheidsrapport. Het toont aan hoe dodelijk propaganda kan zijn. Maar daarvoor moet eerst de vijand goed in beeld zijn gebracht door leugens en vertekening van de werkelijkeid. Er moet natuurlijk een bedreigende vijand zijn, en iemand moet hem aanwijzen, anders lukt de propaganda niet.'

Zie: http://stanvanhoucke.blogspot.com/search?q=bernays

'Engineering of consent´ volgens Bernays juist de ´essence of the democratic process.´ Of te wel: ´controlling the public mind'. Vergeet de naam niet: Sheila Sitalsing van de Volkskrant.

1 opmerking:

Sonja zei

Online staat van Chomsky een prima Nederlandse vertaling van 'Deterring Democracy' en met name het hoofdstuk 'Macht en mening' kan ik bij deze van harte aanraden. O.a. over Lippmann, Bernays, 'de gespecialiseerde klasse' en 'de intelligente minderheid' en hun noeste en noodzakelijke arbeid binnen de democratie. Voorproefje, en weer zeer actueel:

De "mensen met een openbare functie" moeten verder "het voortouw nemen in de opinievorming" en zorgen dat er "een deugdelijke publieke opinie tot stand komt. (…) Zij sturen, zij beheren, zij regelen" en moeten worden beschermd tegen "onwetende en bemoeizuchtige buitenstaanders", te weten de gewone bevolking, die niet in staat is "de essentie van de problemen te bevatten." De voor het regeren noodzakelijke richtlijnen zijn het bevredigen van materiële en culturele noden, en niet het "zelfzuchtig eigenbelang dat op toevallige wijze de aandacht opeist van de mensen." Wanneer ze zich eenmaal de richtlijnen voor politieke besluitvorming hebben eigen gemaakt, zal de gespecialiseerde klasse, afgeschermd van openbare bemoeizucht, het algemene belang dienen - middels een web van mystificaties gesponnen door sociale wetenschappers en politiek-analisten en dat ook wel het 'nationale belang' wordt genoemd.