zaterdag 9 juni 2007

Jet Bussemaker











Jet Bussemaker is staatssecretaris van het een of ander. Bij Google is geen portret van haar te vinden waarop ze lacht. Maar vandaag heeft het Volkskrant Magazine haar lachend op de voorpagina, waardoor meteen duidelijk wordt waarom ze nooit lacht op een portret. De kop van het interview is een schitterende illustratie van een ras opportuniste:
'Ik ben superloyaal. Maar niet ten koste van mezelf.' Leest u het nog eens en laat dan deze woorden diep tot u doordringen. Dus: 'Ik ben superloyaal. Maar niet ten koste van mezelf.' Met zo'n vriendin heeft u geen vijand meer nodig, want loyaliteit vereist nu eenmaal altijd dat het ten koste van uzelf kan gaan. Er staat dus in feite: 'Ik ben een spijkerharde egoiste.' Jet Bussemaker zit er namens de partij die zijn socialistische veren heeft afgeschud.
Op de voorpagina van het magazine staat: 'Ik probeer minder serieus te zijn.' Kennelijk voelt ze zich opgesloten in zichzelf. Iets in haar leven heeft haar gekrenkt, ergens diep in haar brandt een onstilbaar verdriet. Waar anders is die verstikkende ambitie op gebaseerd, dat cynisme en het gevoel anders te willen zijn dan je bent? Vanwaar haar overtuiging dat ze de baas moet spelen over andere mensen, dat ze dus beter in staat is de mens te leiden dan alle anderen? Waar komt die overtuiging uit voort? Ik moet bij mensen als Jet Bussemaker altijd denken aan dat schitterende gedicht van William Blake:
The Voice of the Ancient Bard
Youth of delight, come hither,
And see the opening morn,
Image of truth new born.
Doubt is fled, & clouds of reason,
Dark Disputes & artful teazing.
Folly is an endless maze,
Tangled roots perplex her ways.
How many have fallen there!
They stumble all night over bones of the dead,
And feel they know what but care,
And wish to lead others, when they should be led.
Hoe beschermen we de Jet Bussemakers van de wereld tegen zichzelf en hoe beschermen we onszelf tegen de Jet Bussemakers van de wereld?

19 opmerkingen:

Gerard van de Ven zei

Ben je koppensneller geworden, Stan? Stond er ook nog iets in het interview zelve?

stan zei

maar beste gerard toch,

koop de volkskrant als je dat wil weten. zo duur is de krant toch ook weer niet.
vriendelijke groet
stan

Gerard van de Ven zei

Gossie,goede Stan, laat ik daar nu helemaal niet aan gedacht hebben. Maar dat komt ervan: jij stort iedere dag hele knipselmappen op je blog, en dan valt het op als je ineens vèrstrekkende conclusies uit een krantenkop gaat trekken, niet alleen over Jet B. maar ook over de PvdA.

Inmiddels heb je je bericht verrijkt met een citaatje van de voorpagina, een citaat uit de wereldliteratuur en wat psychologie van de koude grond. Voldoende argumenten kennelijk om iemand tot patiënt te verklaren. Voor iemand die zich zo druk maakt over de integriteit van de (commerciële) massamedia wat magertjes.

Het wordt tijd voor de vraag: wie waakt over de zelfbenoemde 'mediawatchers'?

stan zei

beste gerard
het antwoord is even simpel als voorde hand liggend: jij, natuurlijk!
vriendelijke groet
stan

Gerard van de Ven zei

Goede Stan,

Het is fijn dit van zo bevoegde zijde bevestigd te zien.

Met kritische groet,
je dankbare
Gerard

stan zei

zie je nou wel gerard,
een kinderhand is snel gevuld.
vriendelijke groet
stan

Anoniem zei

"Maar vandaag heeft het Volkskrant Magazine haar lachend op de voorpagina, waardoor meteen duidelijk wordt waarom ze nooit lacht op een portret."

Op de man (vrouw) spelen, daar hou jij wel van he... Hou het inhoudelijk AUB.

Gerard van de Ven zei

Ach vader, niet weer...

stan zei

beste anoniem
in een cultuur waarin het uiterlijk doorslaggevend is geworden, is het niet vreemd om dat aspect in een beschouwing mee te nemen. onze westerse beeldcultuur is niets anders meer dan uiterlijk vertoon. dat moet u toch opgevallen zijn.
vriendelijke groet
stan van houcke

Gerard van de Ven zei

De mediawatcherwatcher heeft meteen wat te doen: jij, beste Stan, hoeft toch niet mee te huilen met de wolven van de beeldcultuur?

stan zei

beste gerard,
ik heb me kennelijk niet duidelijk genoeg uitgedrukt. in een samenleving die gekenmerkt wordt door uiterlijkheden, wordt ieder mens beinvloed door dit uiterlijk vertoon. in een samenleving waar vrouwen hun lichaam laten botoxen is het uiterlijk van vitaal belang geworden, zowel voor die vrouwen als voor de mannen. het lelijke meisje wordt altijd geconfronteerd met haar lelijkheid, het dikke meisje met haar dikte, het oude meisje met haar ouderdom. mede haar uiterlijke 'zwakheden' vormen haar bewustzijn. dat geldt ook voor jongens, het lulletje van de klas moet later de rol van sterke kerel spelen. maar al te vaak leidt dit tot rancune of tot de drang naar macht. ik heb het niet zo op met politici die zeggen: 'ik ben superloyaal. maar niet ten koste van mezelf.' uit jouw site maak ik op gerard dat jij minder kiritsch staat tegenover politici. het is je goed recht, net zoals mijn kritische houding mijn recht is.
vriendelijk groet
stan van houcke

Gerard van de Ven zei

Beste Stan,
Het is mogelijk om met elkaar in discussie te gaan over de maatstaven die je moet aanleggen bij het 'kritisch staan tegenover politici'. Ik zie daar wel iets in, maar ik vind dat je eerst moet ingaan op mijn om 10.16 gemaakt verwijt dat je bericht over Jet B. geen goede journalistiek is.

Aangevuld met je argumentatie van 12.08:
- op welke feitelijke gegevens uit het leven van Jet B. baseer je je suggestie dat ze een 'spijkerharde egoïste' is?
- op welke feitelijke gegevens (van het kaliber als om 12.08 genoemd)baseer je je suggestie dat ze 'zit opgesloten in zichzelf', 'lijdt aan een onstilbaar verdriet' etc.?
- mocht ze inderdaad aan die euvels laboreren, waarom is het dan zo gevaarlijk dat ze in de politiek gaat dat beschermende maatregelen nodig zijn?

Ik zie graag je antwoord tegemoet.
Met vriendelijke groet,
Gerard

stan zei

beste gerard
ik ben helemaal niet uit op een discussie met je. dus die vooronderstelling van je is onjuist. daarnaast heb ik getracht een reactie te geven op jouw kwalificaties. kennelijk vergeefs. ten derde, als je niet begrijpt waarom iemand die zegt superloyaal te zijn zolang het niet ten koste gaat van haarzelf, een spijkerharde egoiste is, dan is dat een probleem dat ik niet voor je kan oplossen. elke loyaliteit betekent dat het ten koste van jezelf kan gaan, dat is nu juist het wezen van loyaliteit. heb je dan geen enkele levenservaring, gerard? iemand die dezelfde levenshouding heeft als bussemaker, is een gekwetst persoon. het zijn gestoorde mensen voor wie de relatie met anderen enkel en alleen instrumenteel is, voor wie hun loyaliteit nooit ten koste van henzelf moet gaan. zulke gekwetste mensen mensen gaan de politiek in, zo weet ik uit eigen ervaring. het is niet zo dat mensen uit nobele motieven politicus worden. en als ze dat al doen, dan weten ze na binnen een jaar dat de politiek de absoluut laatste plaats is om nobele motieven te hebben. het is een slangenkuil, gerard. lees nou eens wat geschiedenisboeken in plaats van je op te blazen over niets. aangezien ik me liever niet fixeer op deze provinciale berichtjes, hou ik me liever bezig met de grote vraagstukken in de wereld.
vriendelijke groet
stan van houcke

Anoniem zei

Hallo Stan,

bedankt voor het citaat. De rest van de discussie hoeft voor mij niet zo, ik weet niet of Mevrouw Bussemaker gekwetst of wat dan ook is, en het gaat me ook niet aan.

Maar het citaat is de aandacht waard. Niet kauwen maar langzaam op de tong uit elkaar laten vallen. Ik ben benieuwd, wat de verantwoordelijke journalist(e) er bij gedacht heeft. Waarschijnlijk iets heel anders als jij.

Gerard van de Ven zei

Beste Stan,

Dank voor je, wat korzelige, antwoord. Het valt op dat de directie van Trouw, NRC-redactrice Laura Starink en arabist Hans Jansen onderkoelder en serieuzer ingingen op jouw vragen naar de bekende weg dan jij op de mijne. Maar ja, ik heb geen mooie toekomst achter me en jij moet kennelijk nog wennen aan een 'watcher' over de vloer.

Ik zie dat je inmiddels al weer volop bezig bent met je wereldproblemen. Je blijft daarbij in lijn met waarover ik het hier probeer te hebben: weer personaliseer je het probleem 'kwaliteit van de journalistiek' en weer zijn een paar regeltjes in de Volkskrant de aanleiding. Dat gebeurt misschien uit didaktische overwegingen, maar de toonzetting illustreert dat spelen op de man je voornaamste stijlmiddel aan het worden is.

Wat ik nog aan je kwijt wil heeft echter betrekking op je oprisping over Jet Bussemaker. Dat inderdaad provinciale berichtje heb je enige proportie gegeven door er beschouwingen over politieke psychologie aan te verbinden. Ìk heb de ballon niet opgeblazen, ik wil hem doorprikken.

Dat is niet eens zo moeilijk. Je laatste reactie is inderdaad een herhaling van wat je al eerder hebt gezegd. Ik concludeer eruit dat je oordeel over Jet B. is gebaseerd op je levenservaring en op wat je uit (geschiedenis)boeken en een gedicht weet. Daaruit heb je een mal geconstrueerd waarin vele politici blijken te passen: het zijn gestoorde mensen die vanwege in hun eerdere leven opgelopen psychische kwetsuren compensatie zoeken in de macht die het politieke metier hun lijkt te bieden. Op grond van een krantenkop en een regel en een foto op een voorpagina stel je vast dat Jet B. helemaal in dit denkraam past. Ze is dus een gevaar voor zichzelf en voor ons, waartegen maatregelen vereist zijn. Waarom dit zulke risico's oplevert heb je ook in je laatste reactie niet duidelijk gemaakt. Maar ik vermoed dat geschiedenisboeken en levenservaring ook hier wel de onderbouwing zullen moeten leveren.

Beste Stan, het valt me op en ook wel tegen dat dit beeld vrijwel identiek is met wat je in de mindere café's en op niet geslaagde verjaardagsfeestjes hoort. Het zijn de cliché's waarmee mensen die hun politieke wensen niet gehonoreerd zien, alsnog hun gelijk proberen te halen. Om jouw citaat van Sartre te recyclen: 'l'enfer c'est les autres'.

Ik heb beroepshalve (ik ben historicus) enige honderden geschiedenisboeken gelezen, en daaruit geconcludeerd dat er toch iets meer dan een gefrustreerd gemoed gevraagd wordt om het tot enig politiek ambt te brengen. Je hebt b.v., zelfs als je het tot dictator brengt, de steun nodig van grote groepen. De meest relevante vraag die je kunt (en moet) stellen, is waarom gestoorden toch de top bereiken. Dat ligt o.a. aan mensen als jij en ik, die er maar niet in slagen grote veranderingen in onze politieke systemen door te zetten. Jouw overdreven druktemakerij over politici is m.i. een gemakzuchtige vlucht voor de veel moeilijker taak iets te doen aan de hervorming van de politiek, b.v. door dáárover te schrijven.

Bovendien: niet alleen het handelen van politici maar van alle menselijke wezens wordt beïnvloed door eventuele psychische kwetsuren. Misschien zit ik wel tegen je aan te schrijven vanwege een te klein uitgevallen apparaatje (Let op, Stan, er staat misschien, haal je dus geen gekke dingen in het hoofd). En uit jouw fervente mediawatcherij, gecombineerd met het weinige dat ik verder van je weet zou ik conclusies kunnen trekken waarover jij met recht woedend zou worden. Ik ben me van het gevaar van amateurpsychologie bewust en kan me daartegen wapenen. Maar jij ontleent er je voornaamste criterium aan bij je oordeelsvorming over publieke figuren en situaties.

En dat noem je dan: 'Kritisch staan t.o. politici'. Iemand als ik die deze maatstaven niet aanlegt, heet 'minder kritisch'. Welnu: als ik politici beoordeel, doe ik dat op grond van hun politieke daden. Hun psychische gesteldheid kan een verklaring voor die daden zijn, maar nooit de grondslag voor een eind-oordeel: dat Hitler waarschijnlijk zwaar gestoord was zal mij er niet van weerhouden zijn optreden rampzalig te noemen. Dat de Duitsers deze gek aan de macht gebracht hebben valt hen zwaar aan te rekenen. Dat zijn politieke oordelen, Stan, die filosofietjes van jou zijn meer voor de baker bestemd.

Tenslotte dat waarmee het allemaal begon: je onbevoegde uitoefening van de geneeskunst t.o.v. Jet Bussemaker. De daarbij gebruikte citaten heb ik niet, zoals de energie-watcher, zakenman en natuurliefhebber Johan Steunenberg deed,'langzaam op de tong uit elkaar laten vallen', maar volgens de regels van allebei onze vakken in hun context geplaatst. Ook dat levert opmerkelijke resultaten op.

Eerst maar de kop waaruit jij besluit dat JB een 'spijkerharde egoïste'is. Hij luidt: 'Ik ben superloyaal. Maar niet ten koste van mezelf.' In het interview gaat aan deze uitspraak een gedeelte vooraf waarin ter sprake is geweest dat JB als 'beste meisje uit de klas' niet bij iedereen in de fractie even populair was, maar veel heeft geïnvesteerd in de onderlinge relaties. Ze vertelt verder dat ze in 2002, na de voor de PvdA mislukte kabinetsformatie, op het punt heeft gestaan om uit de politiek te gaan maar dat ze dat niet heeft gedaan, 'want ik wilde nog niet aan de zijlijn staan'. En dan volgt:

Vraag: En u bent loyaal.
Antwoord: 'Ik ben superloyaal. Maar niet ten koste van mezelf'.
Vr.: Wat bedoelt U daarmee?
Antw.: 'Nou, ik sta geen portefeuille af om de lieve vrede in de fractie te bewaren.'

Zij geeft dus aan waar de grenzen van haar loyaliteit liggen: je blijft ook na een teleurstelling in de politiek, maar je laat niet over je lopen. Een gezonde opstelling van een ferme politica, dacht ik, waar niks egoïstisch aan is. Ik maak me trouwens sterk dat, als ze gezegd had: desnoods ten koste van mezelf, ergens wel het woord kadaverdiscipline of geestelijk masochisme was gevallen.

Het tweede citaat is een van de voorpagina gerukte regel: 'Ik probeer minder serieus te zijn'. Je knoopt daar een groezelige schildering aan vast van een in zichzelf opgesloten persoon die compensatie zoekt in het baas spelen over anderen. In de tekst gaat het over de veranderingen in haar leven door het staatssecretaris worden en hoe goed haar man daarop inspeelt, en dat hij zich daarover niet 'zielig' voelt. En dan volgt:

Vr.: Wat kunt u van uw man leren?
Antw.: 'Dat ik minder serieus moet zijn.' Ze lacht: 'Dat probeer ik. Maar het kan altijd beter'.

Dus een doodnormale uitspraak over hoe zij wil omgaan met de problemen die vele vrouwen nog steeds hebben, als zij in een topfunctie komen.

Je moet afgelopen zaterdag flink last van een dikke duim hebben gehad, Stan. Het zuigen erop heeft geen journalistiek product opgeleverd maar de synopsis voor een Boeket-roman. Een beschamende vertoning, zeker voor iemand die anderen (soms heel terecht) keihard op hun missers wijst. Ik hoop dat je nu je journalistieke plicht hebt gedaan en deze wat lang uitgevallen aanmerkingen tot het einde hebt gelezen, zoals je voor je zelf claimde toen je Laura Starink aan de tand voelde.

Op een antwoord reken ik niet: je hebt de discussie in feite gesloten verklaard. Alleen als er eventueel nieuwe gezichtspunten naar voren komen, zal ik nog reageren.

Veel succes met de wereldproblemen, en met vriendelijke groet,

Gerard van de Ven

stan zei

nou gerard,
nu je je gemoed weer eens helemaal hebt kunnen luchten,en al je rancune hebt kunnen spuien, stel ik voor dat je net als de vorige keer weer op je eigen website verder gaat spelen. veel plezier daar en op tijd je pilletjes blijven slikken.
stan

Gerard van de Ven zei

Goh, wat leuk, Stan, iedere keer als jij het benauwd krijgt, moet ik naar de dokter.

stan zei

dat klopt. je gedraagt je namelijk als een patient. echt gerard, ga nu ergens anders spelen. dit is een vriendelijk, maar dringend verzoek. blijf je doorgaan met je gezeur dan haal ik je reactie eraf.
stan

Anoniem zei

Hoi Stan, ik kan me helemaal vinden in jou tekst voor wat Bussemaker betreft, heb haar van heel dichtbij in een debat ervaren. Lullen doen ze genoeg, en vullen......enkel hun eigen zakken.

Peter Flik en Chuck Berry-Promised Land

mijn unieke collega Peter Flik, die de vrijzinnig protestantse radio omroep de VPRO maakte is niet meer. ik koester duizenden herinneringen ...